Πριν το γάμο, λέγαμε σε φίλους και γνωστούς, ότι όταν παντρευτούμε θα χαλάσει ο κόσμος.
Που να ξέραμε ότι θα σκάσει πανδημία μετά από ένα μήνα και όντως θα χαλούσε ο κόσμος !!
Οπότε σήμερα που κλείνουμε την τρίτη επέτειο του γάμου μας( και έχουμε ηρεμήσει σε μεγάλο βαθμό απο όσα μεσολάβησαν παγκοσμίως στα 3 ενδιάμεσα χρόνια), είναι ευκαιρία να σας γράψω λίγα λόγια (να διευκρινίσω ότι ο υποφαινόμενος είναι ο γαμπρός….. οπότε συνεχίζω) , όσο αφορά τα έθιμα, τις παραδόσεις αλλά και τις μικρές συμβολικές λεπτομέρειες που μπορεί να παρατηρήσατε στην εκκλησία αλλά να μην γνωρίζατε τι αφορούν.
Ο γάμος μας όπως είδατε ήταν θεματικός και περιελάμβανε μερικά από τα έθιμα που διατηρούσαν στην Μικρά Ασία οι Έλληνες απο αρχαιοτάτων χρόνων. Οπότε με βάση το θέμα της αλησμόνητης αυτής πατρίδας πέρα απο τα έθιμα εντάξαμε και αρκετούς συμβολισμούς που αφορούσαν τα γεγονότα που έδιωξαν τον Ελληνισμό από τα παράλια της Ιωνίας και τον μετέφεραν στην άλλη πλευρά του Αιγαίου.
Ας ξεκινήσουμε να τα αναλύουμε ένα ένα.
Συνοδεία Νύφης
Συγκεκριμένα η νύφη ήρθε συνοδευόμενη από τον πατέρα και τον αδερφό της, διασχίζοντας τον διάδρομο της αυλής της εκκλησίας με την φρουρά των Μικρασιατών οι οποίοι παρέμεναν δεξιά και αριστερά σαν φύλακες , φορώντας τις παραδοσιακές τους στολές . Ουσιαστικά ήταν σαν την προστασία της παράδοσης που συνοδεύει τη νύφη πέρα από την την ίδια της την οικογένεια.
Τραγούδι που συνοδεύει τη νύφη
Έθιμο: Το τραγούδι στα σκαλιά της εκκλησίας
Παράλληλα με την φρουρά, τη νύφη συνόδευε και το συγκρότημα Σμιγάδι(Δημήτρης Μιχαλόπουλος και Αναστασία Μιχαλοπούλου) μαζί με τον κορυφαίο βιολιστή Κυριάκο Γκουβέντα.Η τραγουδίστρια του συγκροτήματος «Σμιγάδι» η πολυαγαπημένη μας Αναστασία μας συνόδεψε με ένα υπέροχο τραγούδι. Το τραγούδι αυτό ήταν το «Μενεξέδες και ζουμπούλια» το οποίο πέρα από παραδοσιακό ήταν και το κομμάτι που χορέψαμε με την Κική λίγο πριν της κάνω την πρόταση γάμου στο Κηποθέατρο της Νίκαιας(18 Ιουνίου 2017), οπότε είχε για εμάς πέρα από συμβολισμό και όμορφες θύμισες.
Φτάνοντας στο πλατύσκαλο της εκκλησίας, ακολούθησαν τα έθιμα…….
Κουλούρα
Έθιμο: Το έθιμο θέλει τη νύφη να κάθεται στο πλατύσκαλο της εκκλησίας και να απλώνουν ένα τετράγωνο ύφασμα επάνω από το κεφάλι της, όπου κόβουν την κουλούρα σε μεγάλα κομμάτια.
Η κουλούρα είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του αρκετά χρόνια πίσω στο παρελθόν, στα έθιμα της Μικράς Ασίας το οποίο κάποια στιγμή μεταλαμπαδεύτηκε στην απελευθερωμένη Ελλάδα. Η κουλούρα έχει να κάνει με την δύναμη της νύφης και την γονιμότητα της που πλέον σκοπεύει να μοιραστεί με το σύζυγό της. Γι’αυτό το μεγαλύτερο κομμάτι εξ’ αυτών το παίρνει η νύφη και το παραδίδει στον γαμπρό. Τα υπόλοιπα κομμάτια παραδίδονται για κοπή ώστε να μοιραστούν στους καλεσμένους και να τους ευχαριστήσουν για την παρουσία τους. Τα παλιότερα χρόνια στα χωριά ανέφεραν ότι την κουλούρα είχε ευθύνη να την ετοιμάσει η πεθερά και ότι η κοπή της συμβόλιζε τις δυσκολίες που εβάζαν στις νύφες για να αποκτήσουν τον γιό τους.
(ένα τεράστιο ευχαριστώ στο Συλλογο Μικρασιατών που ανέλαβε και το κομμάτι της κοπής και διανομής της κουλούρας στους καλεσμένους μας).
Φαναράκι
Έθιμο: Η μητέρα του γαμπρού δίνει στη νύφη ένα αναμένο φαναράκι
Το αναμμένο φαναράκι συμβολίζει την αναμμένη
φωτιά που διατήρησε η μητέρα του γαμπρού με την φροντίδα και τη γαλουχία που παρείχε στο γιό της, μεγαλώνοντάς τον . Όταν δηλαδή παραδίδει το φαναράκι στην νύφη, της ζητάει να καταφέρει να κρατήσει αναμμένη την φλόγα (με άλλα λόγια την δύναμη ) που κράτησε μέχρι τώρα η μάνα για να την παραδώσει αναμμένη στη νύφη της.
Η νύφη το παραλαμβάνει δίνοντας την υπόσχεση ότι δεν θα αφήσει να σβήσει η φωτιά αυτή. (Συνήθως φιλώντας το χέρι της πεθεράς, σαν επίκληση της ευλογίας της).
Στο παρελθόν συνήθιζαν να χρησιμοποιούν αναμμένη δάδα, αλλά στην έλευση των χρόνων το φαναράκι έγινε πιο δημοφιλές.
(Για να μην σκάσει μύτη και η πυροσβεστική, σε περίπτωση που θα μας βλέπανε με αναμμένες δάδες μέσα στο δάσος !! Μια χαρά βόλευε το φαναράκι.)
Γλυκό του κουταλιού
Έθιμο: Η μητέρα του γαμπρού δίνει στη νύφη ένα κουταλάκι με γλυκό του κουταλιού ή μέλι
Το γλυκό αυτό είναι ουσιαστικά μια ευχή. Εύχεται δηλαδή η μητέρα, ο βίος του ζευγαριού να είναι τόσο γλυκός και ευοίωνος.
Καρυδόπιτα
Έθιμο: Στο τέλος του μυστηρίου , εφόσον ο κόσμος έχει βγει έξω για να παραλάβει την μπομπονιέρα, λαμβάνουν μαζί και ένα κομμάτι καρυδόπιτα.
Η καρυδόπιτα είναι το γλυκό που ετοίμαζε η νύφη για να μοιραστεί στους καλεσμένους. Σκοπό έχει να δώσει τη γλύκα και ένα δείγμα της νοικοκυροσύνης που έλαβε η νύφη απο τη μητέρα της και από το σπιτικό της γενικότερα. (Σε αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ένα τεράστιο ευχαριστώ στην αγαπημένη φίλη Μίνα Αθηναίου που μας ετοίμασε δύο μεγάλα ταψιά καρυδόπιτα η οποία κόπηκε και μοιράστηκε από τα παιδιά του Μικρασιατικού συλλόγου)
Μετά τα έθιμα θα αναλύσουμε και τις λεπτομέρειες που συνέθεσαν το θέμα του γάμου μας
Βαλίτσα (μπομπονιέρα) και Μπακλαβάς
Στους καλεσμένους μας μοιράστηκε το βαλιτσάκι(μπομπονιέρα και ενα κομμάτι (τυλιγμένο) μπακλαβά. Ο συμβολισμός αυτών των δύο είναι ο ακόλουθος:
Α) η μπομπονιέρα είναι ένα βαλιτσάκι. Όταν οι γονείς και οι παππούδες μας έφυγαν από την Μικρά Ασία, το μόνο που κατάφεραν να πάρουν μαζί τους, ήταν μία ή και περισσότερες βαλίτσες. Οπότε σαν συμβολισμός η βαλίτσα είναι οι αναμνήσεις και ότι είχε για αυτούς πραγματικά αξία, που χώρεσε μέσα σε μια βαλίτσα και ήρθε στην άλλη πλευρά του Αιγαίου.
Επειδή η βαλίτσα ήταν και το επίκεντρο του θεματός μας επιλέξαμε πέρα από την μπομπονιέρα, να την παρουσιάσουμε αρκετές φορές είτε στο στολισμό της εκκλησίας,είτε στο προσκλητήριο, είτε στο βίντεο του γάμου.
Β) ο μπακλαβάς είναι το πιο δημοφιλές από τα γλυκά που ξεχώριζαν οι Μικρασιάτες. Οπότε θελήσαμε να τοποθετήσουμε δίπλα στην βαλίτσα, η οποία είναι ένα πικρό σύμβολο αποχωρισμού από την γενέτειρα , ένα κομμάτι γλυκό που θα προσπαθήσει να μειώσει την πίκρα αυτή του αποχωρισμού, να αφήσει την γλύκα του σαν τελευταία ανάμνηση και ίσως χαρίσει την ελπίδα της επιστροφής.
Προσκλητήριο
Όταν ξεκίνησα να σχεδιάζω το προσκλητήριο,έκανα τεράστια προσπάθεια για να γράψω όσο πιο λίγα και περιεκτικά σε μισή σελίδα Α4 χωρίς να φτάσω στο όριο του Kitsch. Οπότε εφόσον σκοπεύαμε να κάνουμε Μικρασιάτικο γάμο το πιό λογικό θα ήταν να έχουμε στο εξώφυλλο τις πόλεις καταγωγής των προγόνων μας. Γι’αυτό στα αριστερά τοποθέτησα την Αγία Σοφία εκπροσωπόντας την Κωνσταντινούπολη (η Βασιλεύουσα μας) και τόπο καταγωγής μου και στα δεξιά την προβλήτα του λιμανιού της Σμύρνης, πόλη καταγωγής της Κικής. Αναμεσά τους φαίνεται μια πυξίδα να καλύπτει την υφήλιο. Η πυξίδα συμβολίζει τον λόγο που οδήγησε τους προγόνους μας στο ίδιο μέρος και κάπως έτσι γνωριστήκαμε.
Μία πολύ σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι η ώρα του γάμου ήταν στις 18:00(6:00 μμ) αλλά στο προσκλητήριο έγραψα 17:45 (5:45 μμ).
Ο λόγος που το έκανα ήταν κυρίως για εμένα, γιατί μέχρι τώρα σε όποιο γάμο πήγα καθυστέρησα ένα τέταρτο, οπότε θα ήταν λίγο πρωτότυπος ο γάμος μας αν θα έστηνα τη νύφη να με περιμένει.
Ο δεύτερος λόγος που το έκανα, ήταν για να προλάβουν να έρθουν στην ώρα τους, όλοι όσοι είναι σαν εμένα.
Δόξα το Θεό όλα πήγαν τέλεια!!
Στο εσωτερικό του προσκλητηρίου έγραψα ένα μικρό κείμενο αναφοράς στους προγόνους μας και στο ότι εκείνοι μας οδήγησαν στην όμορφη αυτή στιγμή της ζωή μας. Επάνω δεξιά υπήρχε το γραμματόσημο που υποτίθεται ότι χρησιμοποιήθηκε για να αποσταλλεί το καρτ ποστάλ το οποίοι ελάχιστοι παρατήρησαν ότι ήταν το QR Code για την σελίδα του γάμου μας,
όπως και τη σφραγίδα που βρίσκεται ακριβώς κάτω απο το γραμματόσημο ή οποία αναφέρει την ημερομηνία και ώρα
26 / 10 / 19 17:45. Μικρές όμορφες λεπτομέρειες μαλλον χωρίς ιδαίτερη σημασία αλλά για ένα πιο όμορφο τόνο μέσα στο σύνολο κάποιων λέξεων.(συνήθως αυτές είναι οι πρώτες ενδείξεις σχιζοφρένειας στους καλλιτέχνες…..)
Νυφικό και χτένισμα νύφης
Το νυφικό ήταν φτιαγμένο στα πρότυπα των νυφικών (του 1912 πριν τον Α’ Παγκόσμιο) των Μικρασιατών, δηλαδή με έντονο το στοιχείο της δαντέλας, αρκετά εφαρμοστό στο σώμα και στο σαμπανιζέ χρώμα που ήταν το βασικό χρώμα των νυφικών της εποχής αυτής, αλλά προσαρμοσμένο στο σήμερα.
Το χτένισμα της νύφης από την άλλη είχε το χαρακτηριστικό στοιχείο που συγκέντρωνε το μαλλί περιστροφικά προς τα πίσω. Κάτι χαρακτηριστικό της εποχής εκείνης ήταν και το πέπλο το οποίο πλέον στις μέρες μας έχει εξαλειφθεί.
Μπουτονιέρα ή καρφίτσα πέτου
Η καρφίτσα πέτου που φορούσε ο γαμπρός (εγώ είμαι αυτός) ήταν ένα ήλιος που περιέχει μέσα ένα γυναικείο πρόσωπο (δημιουργία του καλού φίλου Κώστα Ποντικάκου).
Τι συμβολίζει όμως αυτό;;
Όσοι είσασταν παρόντες στην πρόταση γάμου(είτε την είδατε αργότερα) η οποία είχε λάβει μέρος στο Κηποθέατρο της Νίκαιας στη διάρκεια της χορευτικής παράστασης 17/6/17, η ερώτηση μου προς την Κική ήταν
«Μικρέ μου ήλιε, δέχεσαι να με παντρευτείς ;;» .
Με λίγα λόγια η καρφίτσα συμβολίζει τον «Μικρό μου ήλιο» την Κική που έχω καρφιτσώσει στην αριστερή πλευρά λίγο πιό πάνω απο την καρδιά μου.
Ντύσιμο και χτένισμα του γαμπρού
Το χτένισμα του ” πανέμορφου ” αυτού γαμπρού αφορούσε το στυλ των δύο πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα στους Μικρασιάτες, που ήθελε αρκετά παστωμένο το μαλλί με χωρίστρα κοντά στη μέση. ( όπως με βλέπω στις φωτογραφίες, σαν γλυμμένος ποντικός ήμουν !!! ) . Βέβαια η ιστορία του μαλλιού μου έχει πολύ μεγαλύτερο background οπότε θα χρειαστεί άλλο ένα άρθρο για να αναλύσω όσαν συνέβησαν τη μέρα εκείνη.
Το κοστούμι ήταν στο πρότυπο του κλασικού σακακιού, με το γιλέκο και την αλυσιδούλα που κρατούσε το ρολόι δεμένο από το πρώτο ή δεύτερο κουμπί και τοποθετημένο στην τσέπη του γιλέκου. Σκοπός είναι η αλυσίδα να κρέμεται και να ξεχωρίζει στο ξεκούμπωτο σακάκι, ώστε να δίνει ένα επιπλέον χρωματισμό στο σύνολο.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ζητήσω συγνώμη από το γλυκό μου Κικιτσάκι μου. Μέχρι να φτάσω στην εκκλησία της είχα στήσει μια μεγάλη πλεκτάνη, γιατί την έκανα πιστεύει ότι το κοστούμι που είχα επιλέξει θα ήταν λίγο διαφορετικό σε σχέση με αυτό που είχα πραγματικά αγοράσει.
Συγκεκριμένα με τη βοήθεια του καλού φίλου Νίκου Τσακιρόπουλου, όταν βρεθήκαμε στην αγορά αναζητώντας το κατάλληλο κοστούμι, δεν παραλείψαμε να βγάλουμε και μερικές φωτογραφίες με τα λίγο πιο έντονα κοστούμια της αγοράς και ειδικά με ένα φωτεινό χρυσό-λαμέ κοστούμι σε συνδιασμό με κάτι σκαρπίνια σε χρώμα μεταλλικό με το οποίο θα θύμιζα κάτι απο Γιώργο Μάγκα χωρίς το κλαρίνο.
Καρδούλα μου γλυκειά, σου ζητώ και πάλι συγνώμη….. αλλά το ύφος σου είχε πολύ γέλιο.
